برنامه‌ریزی مالی چیست

برنامه‌ریزی مالی چیست و چه مراحلی دارد؟

مفهوم برنامه‌ریزی مالی

حتماً بارها و بارها تجربه کرده‌اید که موجودی داخل کیف و جیب و کارت‌تان کافی نبوده است و شما مانده‌اید که پول‌هایتان کجا خرج شده‌ است. در آموزه‌های سواد مالی، گامِ نخست، مسلط بودن بر اوضاع مالی و داشتن حساب دخل و خرج‌هاست؛ اینکه بدانید در یک ماه چقدر درآمد دارید و چه هزینه‌­هایی پرداخت می‌کنید.

درآمدهای گوناگونی مثل حقوق ثابت، همکاری پروژه‌­ای، کار با اسنپ و تپسی؛ و هزینه‌هایی مثل رفت و آمد، لباس و کفش، سینما و استخر و تفریح، ورزش، دکتر و دوا و دیگر هزینه‌­ها.

اما این پایان کار نیست. باید هزینه‌های آینده را هم روی کاغذ آورد. اینکه در آینده چه چیزهایی می­‌خواهید بخرید؟ لپ­‌تاب، موتور، خودرو، خانه و… .

برای خرید این چیزها، چه کارهایی لازم است انجام دهید؟ پس‌­انداز داشته باشید؟ هزینه‌­های‌تان را کاهش دهید؟ درآمدتان را افزایش دهید؟ از دوستان و آشنایان، صندوق‌­های قرض­‌الحسنه قرض بگیرید یا تسهیلات بانکی دریافت کنید؟ یا سرمایه‌­گذاری کنید؟

همچنین چگونه مخاطرات آینده در هزینه‌­ها، رویدادها و سرمایه­‌گذاری‌­ها را مدیریت می­‌کنید؟ برای مثال، چگونه خسار‌‌ت‌­های ناشی از آتش‌­سوزی، تصادف، حوادث و هزینه درمان بیمار‌ی‌­ها را کاهش داده یا به شخص دیگری (بیمه) منتقل می‌­کنید؟ یا ریسک‌­های سرمایه‌­گذاری را چگونه کاهش می­‌دهید؟

به برنامه‌­ریزی درباره این امور، برنامه‌­ریزی مالی می‌­گویند.

برنامه‌ریزی مالی یعنی

  1. ثبت میزان درآمدها و هزینه‌هایی که در حال حاضر داریم.
  2. ثبت هزینه‌هایی که باید در آینده انجام بدهیم و پیش‌بینی درآمدهایی که باید این هزینه‌ها را پوشش دهد.
  3. درآمدهای کنونی را برای استفاده بهتر در آینده و پیشرفت کشور سرمایه‌­گذاری کنیم.
  4. بدهی‌­های خویش را به حداقل رسانده و بازپرداخت به موقع آن‌­ها را مدیریت کنیم تا اعتبارمان نیز حفظ شود.
  5. مخاطرات و ریسک‌­هایی که متوجه ما و دارایی ما هستند را مدیریت کنیم.

اهمیت برنامه‌ریزی مالی

 هر چیزی که قابل اندازه‌گیری نیست، قابل کنترل نیست و هر چیزی که قابل کنترل نیست، قابل مدیریت نیست. همان‌طور که بدون برنامه‌ریزی زمانی، دچار روزمرگی می‌شویم، وقت کم می‌‌‌آوریم و به خودمان می‌آییم و می‌بینیم به خیلی از آرزوها و خواسته‌هایمان نرسیده‌ایم، بدون برنامه‌ریزی مالی نیز همین اتفاق می‌افتد. یا همیشه هشت‌مان گروی نه‌مان خواهد بود یا خواسته‌های‌مان در زندگی، در حد یک رؤیا خواهد ماند.

برخی تصور می­‌کنند برنامه‌­ریزی مالی فقط برای ثروتمندانی است که باید تصمیم بگیرند کجا سرمایه­‌گذاری کنند. برخی دیگر گمان می‌­کنند برنامه‌­ریزی مالی مخصوص کم‌درآمدهایی است که از سطح معیشتی مناسبی برخوردار نیستند؛ در نتیجه باید با حساب و کتاب زندگی کنند. در حالی که نه چنین است و نه چنان! بلکه با هر سطحی از درآمد، برنامه‌­ریزی مالی لازم است.

برنامه‌ریزی مالی، فرآیند مدیریت پول برای دستیابی به رضایت اقتصادی است. فرآیند برنامه‌ریزی باعث کنترل موقعیت مالی می‌­شود. هر فرد و خانواده‌ای دارای موقعیت مالی منحصر به فردی است؛ بنابراین ضروری است فعالیت‌­های مالی هر شخص، به صورت دقیق و شخصی، برنامه‌ریزی شود تا به نیازها و اهداف تعیین شده دست یافته شود. موقعیت‌­های زندگی، ارزش­‌های شخصی و عوامل اقتصادی روی برنامه‌­ریزی مالی شخصی اثر می‌­گذارند.

 

مراحل برنامه‌ریزی مالی

ﺑﺮﻧﺎمه‌­ریزی ﻣﺎﻟﯽ دارای 6 مرحله است: تعیین موقعیت ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ، هدف‌گذاری مالی بر اساس ﭘﯿﺶ‌ﺑﯿﻨﯽ ﻧﯿﺎزهای ﮐﻮﺗﺎه­ﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت، شناسایی گزینه‌­های گوناگون، ارزیابی گزینه‌ها، ایجاد و اجرای ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎمه­ عملیاتی مالی همه ﺟﺎنبه ﺑﺮای ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻤﺎم ﻧﯿﺎزها ﺑﺎ درﻧﻈﺮﮔرفتن ﻣﺤﺪودﯾﺖ­های ﻣﺎﻟﯽ و در انتها، ارزیابی و تجدیدنظر برنامه مالی. اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ به درآﻣﺪ، هزینه‌­ها، ﻧﯿﺎزهای زﻧﺪﮔﯽ، اهداف و تمایلات هر ﺷﺨﺺ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد.

1. تعیین موقعیت مالی کنونی؛ در اولین گام، وضعیت فعلی درآمد، پس‌انداز، هزینه‌های زندگی و بدهی خود را تعیین کنید. تهیه فهرستی از دارایی­‌های فعلی، بدهی‌ها و مصارف گوناگون، یک مبنا برنامه‌ریزی مالی در اختیار شما قرار می‌دهد.

2. ایجاد اهداف مالی؛ شما باید به طور دوره‌ای، اهداف مالی خود را تجزیه و تحلیل کنید. هدف از این تجزیه و تحلیل، جداسازی نیارها از خواسته‌هایتان است. هدفگذاری خوب، برای برنامه‌ریزی مالی، حیاتی است.

3. شناسایی گزینه­‌ها؛ هنگام تصمیم‌گیری، گزینه‌های جایگزین نیز وجود دارد. برای مثال، شما در ابتدا فکر می‌­کنید به خرید وسیله­ نقلیه برای رفتن به محل کار نیاز دارید. با تأمل و کسب آگاهی بیشتر، گزینه‌­های دیگری مانند لیزینگ وسیله نقلیه، خرید شراکتی وسیله نقلیه و حتی استفاده از وسایل نقلیه عمومی به عنوان جایگزین به ذهن شما می­‌رسد.

4. ارزیابی گزینه­‌های گوناگون؛ هر یک از گزینه‌­های پیش‌ِ­رو، ممکن است الزامات، پیامدها و خطراتی داشته باشند. در این مرحله به ارزیابی گزینه‌­ها برای انتخاب درست می­‌پردازید. پیش‌­بینی شرایط آینده مانند شرایط اقتصادی و اجتماعی، از عوامل مؤثر بر ارزیابی گزینه‌­ها هستند.

5. ایجاد و اجرای برنامه عملیاتی؛ شما اکنون آماده هستید یک برنامه مالی عملیاتی برای دستیابی به اهداف خود داشته باشید. برای مثال، می‌توانید با کاهش هزینه‌­ها یا افزایش درآمد از طریق اضافه‌کاری، بیشتر پس‌­انداز کنید.

6. بررسی، ارزیابی و تجدیدنظر برنامه مالی؛ برنامه‌ریزی مالی یک فرآیند پویا است و با انجام یک اقدام خاص پایان نمی‌یابد. شما باید تصمیمات مالی خود را به طور منظم ارزیابی کنید. بازبینی کامل امور مالی، حداقل یک بار در سال، ضروی است. تغییر عوامل مؤثر بر برنامه‌­ریزی مالی مانند عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی می‌­تواند نیاز به ارزیابی مکرر داشته باشد.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *